De Koninklijke Verzamelingen beschikken over een omvangrijke bibliotheek. De collectie omvat boeken, tijdschriften, brochures, dvd’s en andere materialen in ca. 80.000 banden. Zij is ontstaan na het herstel van de Nederlandse onafhankelijkheid in 1813. De boeken van prins Willem V waren namelijk in 1795 na zijn vertrek naar Engeland verbeurd verklaard. Een groot deel ervan is terechtgekomen in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Hierdoor zijn er in de bibliotheek van de Koninklijke Verzamelingen naar verhouding weinig publicaties van vóór 1813 te vinden, hoewel de collectie later wel is aangevuld met oudere werken.

bibliotheek
 
Statenbijbel van Amalia van Solms

Oude boeken

De statenbijbel van Amalia van Solms is een voorbeeld van een boek uit oud familiebezit in de Koninklijke Verzamelingen. Het is één van de eerste drukken van de Statenvertaling. Kort voor haar overlijden in 1675 schonk Amalia de bijbel aan haar hofpredikant Petrus van Balen. Ruim twee en een halve eeuw later dook hij op een veiling in Londen op, en werd het exemplaar door koningin Wilhelmina aangekocht.


Geschonken boeken

Een belangrijk deel van de boeken bestaat uit schenkingen, aangeboden bij bezoeken van leden van het Koninklijk Huis in binnen- en buitenland, of geschonken door gasten op het paleis. Ook worden regelmatig boeken toegestuurd. Daarnaast zijn er boeken die de Oranjes zelf hebben verzameld. Op die manier komt er literatuur over talloze onderwerpen in de collectie voor, zeker over zaken die de bijzondere belangstelling van leden van het Koninklijk Huis hebben.

Lucas evangelie in braille

Eigen aankopen

Om de literatuur op bepaalde gebieden bij te houden, schaft de bibliotheek ook zelf boeken aan. Zo is er natuurlijk een grote collectie Oranje-literatuur. Bovendien behoren de Nederlandse geschiedenis vanaf 1500, en in mindere mate ook geschiedenis van andere landen tot de verzamelgebieden. Verder zijn er veel publicaties die verband houden met de andere collecties van de Koninklijke Verzamelingen. Er zijn bijvoorbeeld veel boeken op het gebied van kunst en kunstnijverheid. Deze boeken ondersteunen het werk binnen de Koninklijke Verzamelingen en de hoforganisatie, en kunnen door bezoekers geraadpleegd worden.

Hommage au Roi koning

Boekbanden

In de collectie komen opvallende boeken voor. Een aantal boeken is bijvoorbeeld van een bijzondere boekband voorzien. Met name vóór de Tweede Wereldoorlog was het niet ongebruikelijk om een boek op een speciale manier te laten inbinden, om het geschenk extra glans te geven. Veel boeken zijn gebonden in leer of perkament, vaak met het wapen of het initiaal van de koninklijke persoon voorop. Toen koning Willem I in 1829 de boekbinderij van Barthélemy-Léopold Deflinne in Doornik bezocht, kreeg hij dit boek. De boekbinder had het speciaal voor de gelegenheid gemaakt om te laten zien waartoe hij in staat was. De inhoud is geheel blanco.

Nieuwe kunst

De bandontwerpen zijn aanvankelijk traditioneel, maar dat verandert rond 1900. Vanwege de vele geschenken bij de inhuldiging van koningin Wilhelmina in 1898 en haar huwelijk met prins Hendrik in 1901 bevat de bibliotheek een aantal prachtige voorbeelden van banden in de stijl van de toen populaire ‘Nieuwe Kunst', zoals de bijbels in de bijbelkast. Maar ook een speciale uitgave ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van het Noordzeekanaal is bestempeld en beschilderd met diverse voorstellingen in art nouveau-stijl. Ook daarna zijn de ontwerpen doorgaans veel vrijer.

Openstelling Noordzeekanaal
Chagall

Opdrachten

Een andere bijzondere categorie vormen de boeken met handgeschreven opdrachten van de gevers. Zo komt men de handschriften tegen van vele bekende en minder bekende staatshoofden, politici, kunstenaars en wetenschappers.
Een enkele keer kan men ook originele tekeningen aantreffen.


Bijzondere deelcollecties

Vermeldenswaard zijn enkele bijzondere collectieonderdelen, zoals de boeken van koning Lodewijk Napoleon, die in Amsterdam achterbleven na zijn aftreden als koning van Holland. Het merendeel van zijn boekenbezit is eender gebonden in bruine leren banden, bestempeld met zijn wapen in goud.

Van koningin Wilhelmina is een verzameling van ruim tweehonderd door haar gebruikte school- en kinderboeken bewaard, evenals de verzameling verzetsliteratuur die zij in de Tweede Wereldoorlog aanlegde.

kinderboek
meer bieb