Stichtingen

In 1968 kwam de Stichting Archief van het Huis Oranje-Nassau tot stand met als statutaire doelstelling het bijeenbrengen en beheren van ‘archivalia met betrekking tot of verband houdende met het Huis Oranje-Nassau, het Huis Nassau of een aan één van die Huizen verwant Huis’. De Kroondrager is bestuurder van deze stichting. Tegelijkertijd werden twee andere stichtingen opgericht, te weten de Stichting Kroongoederen van het Huis Oranje-Nassau en de Stichting Regalia van het Huis Oranje-Nassau. Deze fuseerden in 2008 tot de Stichting Kroongoederen van het Huis Oranje-Nassau met als doel ‘te bevorderen dat afstammelingen van Hare Majesteit Koningin Wilhelmina, Prinses van Oranje-Nassau, bij de uitoefening van de Koninklijke waardigheid de beschikking hebben over de daartoe nodige of gewenste roerende lichamelijke zaken’. Achter deze juridische formulering gaat een verzameling schuil, bestaande uit voorwerpen die door de bestuurder van de stichting, de Kroondrager, worden gebruikt in de uitoefening van zijn waardigheid. Te denken valt hierbij bijvoorbeeld aan de regalia en aan zaken als de Gouden Koets, galatuigage voor de paarden en ceremoniële serviezen, linnengoed en zilveren tafelstukken. De tot deze stichting behorende voorwerpen zijn in dagelijks beheer bij meerdere organisatieonderdelen van de Dienst van het Koninklijk Huis.

Vier jaar na de oprichting van de eerste stichtingen richtte Koningin Juliana in 1972 ook nog de Stichting Historische Verzamelingen van het Huis Oranje-Nassau op met als doel het verkrijgen en beheren van – niet meer als zodanig in gebruik zijnde – voorwerpen van kunst en kunstnijverheid die gerelateerd zijn aan het Huis Oranje-Nassau en het Huis Nassau c.a. ‘ten einde die zaken […] te doen dienen ten algemene nutte’. Bij dit laatste moet dan met name gedacht worden aan het in bruikleen geven aan musea van een groot deel van deze museale verzameling. Het bestuur van deze stichting bestaat uit Koningin Máxima (voorzitter), de heer P. Schoon (vertegenwoordiger van de Minister van OCenW) en mevrouw mr. L.J. Griffith. Met het omvangrijke bruikleenverkeer is het deze stichting die het meest op de voorgrond treedt en handen en voeten geeft aan het erfgoedbeleid van het Koninklijk Huis. Deze website is een van de middelen van de stichting om de zichtbaarheid en het gebruik van haar verzameling en die van de andere stichtingen te bevorderen. Met het oog op een duurzaam behoud van de veelal kostbare voorwerpen voert de stichting een actief restauratie- en conserveringsbeleid.

De twee jongste stichtingen dateren uit 2007. In dat jaar werden de Stichting Koninklijke Geschenken en de Stichting Officiële Geschenken van het Huis Oranje-Nassau opgericht. De verzameling van eerstgenoemde stichting – met als bestuurder de Kroondrager – bestaat uit geschenken, die aan de koning als staatshoofd worden aangeboden bij gelegenheid van staats- en andere officiële bezoeken. De overige geschenken die aan de koning en de andere leden van het Koninklijk Huis worden aangeboden vallen toe aan de verzameling van de Stichting Officiële Geschenken waarvan het bestuur identiek is aan dat van de Stichting Historische Verzamelingen. Ook de beide ‘geschenken-stichtingen’ kunnen voorwerpen uit hun verzameling in bruikleen geven.