11-03-2017   Vandaag opent in Huis Marseille de tentoonstelling In Egypte / Reizigers en fotografen, 1850-1900 met verschillende bruiklenen uit de Koninklijke Verzamelingen. Te bewonderen is onder meer een album uit 1869 met foto’s van het Suezkanaal waarschijnlijk meegebracht door Hendrik’ de Zeevaarder’. De broer van koning Willem III was als vertegenwoordiger van Nederland aanwezig bij de opening van het Suezkanaal op 17 november 1869, een dag die daardoor een belangrijke plaats inneemt in de geschiedenis.

Niet meer rond de Kaap

Tijdens zijn verblijf in Egypte in 1854 bedacht de Franse ingenieur en diplomaat Ferdinand de Lesseps (1805-1894) een kanaal tussen de Middellandse Zee en de Rode Zee. Het kanaal zou ervoor zorgen dat schepen die tussen Europa en Azië voeren, niet meer die eindeloze reis rond Kaap de Goede Hoop hoefden af te leggen. Nadat De Lesseps zijn plan had voorgelegd en de financiële barrières had overwonnen, begon vijf jaar later onder zijn leiding de aanleg van het Suezkanaal. Ook voor Nederland betekende het Suezkanaal een veel kortere vaarroute van en naar het Midden-Oosten en Azië, waarmee zulke nauwe bestuurlijke en handelsrelaties bestonden.

Grootse opening

Op 17 november 1869 werd het Suezkanaal plechtig geopend door de Franse keizerin. Onder de vele genodigden was prins Hendrik “de Zeevaarder” (1820-1879), als vertegenwoordiger van koning Willem III. Hij was met zijn vrouw, prinses Amalia (1830-1872), op het raderstoomschip “De Valk” naar Egypte gevaren. De openingsceremonie was een imposante gebeurtenis. Gepavoiseerde schepen voeren in processie van Port Said naar Suez: als eerste een Frans fregat met keizerin Eugénie, daarachter een schip met de keizer van Oostenrijk, daarna de kroonprins van Pruisen, en als vierde prins Hendrik op "De Valk”. Vlaggen en muziek, illuminatie en vuurwerk, schitterende uniformen en feesttoiletten droegen bij aan de feestvreugde, om van wijn en champagne nog maar niet te spreken.

In het nieuws

De gedenkwaardige dag kreeg veel aandacht in de West-Europese pers. Zo deed de wekelijkse krant “The Illustrated London News” meermalen verslag van de aanleg van het kanaal en van de opening, compleet met illustraties. In maart en april had de krant al eerder een serie gewijd aan het Suezkanaal geïllustreerd met houtgravures. Het was zelfs voor iedereen mogelijk om illustraties te bemachtigen. Zo bood de Franse krant L’Illustration verschillende malen dergelijke afbeeldingen betreffende het Suezkanaal te koop aan.

Hôtel der Nederlanden

Bij de opening van het Suezkanaal zag prins Hendrik meteen het belang van de plaats Port Said als voorname handelsplaats. Port Said zou een goede handel tussen Egypte en Nederland kunnen bevorderen. De derde zoon van koning Willem II en koningin Anna Paulowna besloot daarom een handelsetablissement te laten bouwen. Dit etablissement moest beschikken over pakhuizen voor veilige opslag van de goederen en er moesten aanlegplaatsen voor de schepen komen om de goederen zo snel mogelijk te lossen en te laden. Ook aan de passagiers van de Nederlandse schepen en andere reizigers die Port Said bezochten werd gedacht. Een hotel, het Hôtel der Nederlanden, zou verlichting brengen na een lange oncomfortabele reis. Voor de ontspanning bezat het hotel onder meer een biljartzaal, een leeszaal en een zaal met een kleine piano. Op 1 september 1876 waren de werkzaamheden praktisch voltooid en op 1 december van dat jaar werd het Hôtel der Nederlanden geopend.

Bezoek aan het Suezkanaal

Prins Hendrik (1876-1934), toen nog de toekomstige echtgenoot van koningin Wilhelmina, reisde zijn naamgenoot in 1894 achterna door een wereldreis te maken samen met een vriend uit Dresden. Hij bracht onder meer een bezoek aan Egypte. Tijdens zijn reis bemachtigde Hendrik foto's die in studio's te koop werden aangeboden. Zo wist hij ook prachtige foto’s van het meesterwerk van De Lesseps aan het album toe te voegen. Ruim een eeuw later, om precies te zijn in 2015, werd een tweede Suezkanaal gegraven, parallel aan het eerste. Mede dankzij Nederlandse baggeraars kon het werk in een jaar gerealiseerd worden.